Proizvodnja lubenica i dinja u plastenicima (drugi dio)

Proizvodnja lubenica i dinja

Proizvodnja lubenica i dinja u plastenicima sa grijanjem, poluvisokim i niskim tunelima ili toplim kućicama.

Proizvodnja bostana obavlja se sadnjom saksijskog i to običnog ili kalemljenog rasada. Običan rasad proizvodi se uobičajenim postupkom u hranljivim kockama ili saksijama.

Kalemljenje rasada

Kalemljen rasad proizvodi se specijalnim postupkom. Lubenica se kalemi na tikvu vrg (nategača, sudovnjača, Lagenaria vulgaris L), ili smokvolisnu tikvu (Cocuitbita ficifolia) za koju je karakteristično da ima crno sjeme. U narodu se naziva divlja tikva koja ima bijli cvijet, četvrtasto sjeme i kruškast ili izrazito dugačak plod (1-2 m), često zmijolik. Dinja se kalemi na muskatnu tikvu (Cucurbita moschata L) ukusnog, slatkog ili aromatičnog ploda, čije je sjeme reckavog ruba.

Kalemljenje lubenice

Pri kalemljenju ukus i boja ploda ostaju tipični za sortu lubenice, odnosno dinje. Okalemljene lubenice i dinje dobro se razvijaju i pri nižim temperaturama (oko 18°C). Tako stiču veću otpornost (tikve imaju jači korjenov sistem).

Sjeme tikve posije se u saksije (lli PE vrećice, hranjive kocke) zapremine oko jednog litra a nakon 3-4- dana sjeme bostana u plitke sandučiće.

Kalemi se 2-3 dana poslije nicanja, u fazi razvijenih kotiledona. Kalemljenje ne smije kasniti.

Lubenica i dinja vade se iz zemlje i stavljaju u sud s vodom na zasjenjenom mjestu. Prvo se oštrim nožem, žiletom ili svrdlom stablo vrga, odnosno muskatne tikve, raseče, između kotiledona u dužini 2 cm. Zatim se na lubenici, odnosno dinji napravi klinasti presjek stabla ispod samih kotiledona, iste dužine kao što je rascjep na tikvi (1,5-2 cm).

Kalem lubenice (dinje) postavi se u rascjep tikve (podloge), tako da kotiledoni lubenice ili dinje naležu na kotiledone tikve. Mjesto spajanja se obavija vatom.

Tako okalemljene i zavijene biljke prenose se u lijehu ili tunel. Prvog dana posle kalemljenja zaštićeni prostor se zasjeni da bi se spriječilo nepoželjno isparavanje, a zatim se biljke postepeno privikavaju na svjetlost.

Zaštićeni prostor u kome se gaji kalemljeni rasad mora biti topao (oko 25°C), a vlažnost vazduha visoka (90- 95%). Šest-sedam dana poslije kalemljenja spoj (kalus) je obrazovan i dalja njega je uobičajena za gajenje rasada.

Rasađivanje i dalje gajenje isti su kao kod običnog rasada

Lubenica i dinja se proizvode iz rasada starog 35—40 dana. U dobro pripremIjeno zemljište, pri gajenju uz žičanu potporu, dinje i lubenice najčešće se sade u dvoredne pantljike na rastojanju 100—120×60+60×50—60 cm, a pri gajenju bez potpore sade se u redove sa razmakom 150×60 cm.

Posle sadnje biljke se dobro zaliju, a temperatura se održava na 20-22°C danju, odnosno oko 16°C noću, uz relativnu vlažnost vazduha 70-75%. Poslije ukorjenjavanja temperatura se može povećati na oko 25°C, a u fazi plodonošenja i do 30 C. Objekat treba redovno provjetravati kako bi se snizila visoka relativna vlažnost, koja omogućuje razvoj prije svega gljivičnih oboljenja.

Zaštita usjeva?

Zaštita usjeva obavlja se prskanjem svakih 10-12 dana ditanom 0,15% protiv plamenjače, a saprolom protiv pepelnice, (tirozin A 0,4-0,5%, saprol 0,07-0,125%). Okopavanje usjeva je redovna mera njege i obavlja se 4-5 puta u toku vegetacije, na dubinu 5—8 cm. Uz okopavanje se mogu obaviti jedno do dva ogrtanja, ili se biljke dopunski posipaju slojem od 5-10 cm komposta ili zemljišne smješe. U toku vegetacije biljke se redovno zalijevaju, i to do plodonošenja svakih 10-15 dana, a u fazi plodonošenja svakih 5-7 dana sa 15-20 litara po kvadratnom metru.Prihranjivanje se obavlja odmah poslije sadnje i u vreme punog cvjetanja sa 20-30 g NPK đubriva na kvadratni metar.

U toku vegetacije reguliše se rast lubenice. Pri gajenju uz žičanu konstrukciju ostavljaju se tri stabla (glavno i prva dva bočna), dok se ostala zakidaju. Ova stabla se zakidaju tako što se na njima ostave po 2—3 ploda, s tim da se iza poslijednjeg ploda ostave 3-4 lista. Svako stablo se vezuje za žičanu konstrukciju. Vrh stabla se zakida kada dostigne 1,5—2m. U toku vegetacije redovno se zakidaju stari, suhi listovi. Kada plodovi dostignu prečnik do 10 cm, stavljaju se u nec mrežu koja je vezana za noseću konstrukciju i tako se dalje razvijaju.

Kod dinja se na glavnom stablu ostavljaju 2-3 ploda, ali se biljka može obrazovati i tako što se iznad drugog ili trećeg lista zakida glavno stablo. Poslije obrazovanja bočnih grana (najčešće dve) one se zakidaju, ostavljajući po 4 lista. Iz pazuha ovih listova obrazuju se grane drugog reda koje nose ženske cvijetove (ostavljaju se po dva ploda sa 4 lista iznad ploda). Sa biljke se odstranjuju stari listovi. Kada plodovi dostignu prečnik 5-10 cm, stavljaju se u nec mreže koje su vezane za konstrukciju.

Kada počinje berba?

U zagrijanim objektima berba počinje polovinom maja, u hladnim 20-30 dana kasnije, a u jesenjoj proizvodnji u oktobru. Prinos lubenica kreće se od 4-8, a dinja 3-6 kg/m2

Rana proizvodnja lubenica veoma je uspešna i u niskim tunelima bez grijanja. U niskom tunelu sadi se jedan red lubenica ili dinja. Za ovu proizvodnju je pogodno i nastiranje zemljišta cmom plastičnom folijom.

Na pripremljenom zemljištu, đubrenom sa 6 kg stajnjaka i 30 g NPK đubriva na metar kvadratni, postavi se cma folija koja se ukopa sa strane u zemlju (na 10 cm). Folija mora dobro da prilegne na površinu zemljišta i da se dobro fiksira; na rastojanju 50-80 cm u redu naprave se otvori (nožem u obliku krstića), i tu se sije ili sadi lubenica. Posađene biljke zaštićuju se plastičnom folijom u vidu niskog tunela. Viša temperatura zemljišta pod cmom folijom, dovoljno vlage, a samim tim i pojačana mikrobiološka aktivnost u zemljištu, omogućuju bolju ishranu biljke i ranije sazrijevanje plodova (za 7—10 dana) u odnosu na proizvodnju bez cme folije. Stablo dinje i lubenice se mora usmjeravati u rastu, kako bi do skidanja folije (polovinom maja) cijela biljka bila zaštićena od niskih temperatura. Sve ostale mjere njege su uobičajene, a prinosi se kreću od 2-5 kg/m2.

Kako se vrši proizvodnja lubenica i dinja?

Bostan se može gajiti u zaštićenim toplim gnijezdima koja predstavljaju toplu kućicu prekrivenu plastikom. Najčešće se unakrst postave lučno savijeni prutovi i preko njega zategne folija i zakopa u zemlju, ili se plastična kesa navlači na biljku (najbolje ako je folija perforirana sa 200 rupa na kvadratni metar).

Bostan se proizvodi sjetvom (2-3 sjemenke) u kućicu ili sadnjom rasada (ranija berba za 10-15 dana). Kućice se pokrivaju folijom ili agrotekstilom do prestanka opasnosti od mraza (25 maj), a zatim su sve mere njege iste kao na njivi.

Osim navedenih načina gajenja bostana u zaštićenom prostoru, u poslijednjih nekoliko godina u ovoj proizvodnji uspješno se koristi agrotekstil za neposredno pokrivanje biljaka bez noseće konstrukcije, ili sa nosećom konstrukcijom u obliku niskih tunela.

Preporučujemo da posjetite i www.posjeti.ba